ΠΟΣΟ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΜΕ ΑΠΟ ΕΝΑ ΜΕΓΑΛΟ ΣΕΙΣΜΟ ΣΤΗ ΛΑΚΩΝΙΑ;

Τα ιστορικά γεγονότα δείχνουν ότι κινδυνεύουμε από ένα μεγάλο σεισμό στη Λακωνία. Το θέμα είναι τι έχουν κάνει οι Δήμοι έτσι ώστε να είναι όσο το δυνατόν μικρότερες οι απώλειες αλλά και ποια μέτρα έχουν λάβει για τις ημέρες που θα ακολουθήσουν το σεισμό. Άλλωστε δεν πάνε πολλά χρόνια που καθηγητής Γεωλογίας Δημήτριος Παπανικολάου προειδοποιούσε για ένα τέτοιο σεισμό.


Ο ΣΕΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ

Ελάχιστες αναφορές έχουμε για τα στοιχεία του σεισμού. Ιδίως ο Στράβων, ο Παυσανίας, ο Πλούταρχος και ο Θουκυδίδης μας αναφέρουν το συμβάν αυτό. Το επίκεντρο του σεισμού δεν είναι ακριβώς γνωστό. Αν και η ένταση του σεισμού δεν είναι γνωστή, αφού η αντίστοιχη μονάδα μέτρησης είναι μεταγενέστερη ανακάλυψη, οι ιστορικοί τον περιγράφουν ως «μέτριο ως ισχυρό». Αιτία της σεισμικής δόνησης ήταν πιθανή κάθετη μετακίνηση μιας τεκτονικής πτυχής στον Ταΰγετο.^[1] Το 1991 έγινε γεωλογική μελέτη με σκοπό την εξακρίβωση της τοποθεσίας του επίκεντρου και της έντασης του σεισμού. Το πόρισμα λέει, ότι αν ο σεισμός του 464 π.Χ. έγινε στο σημείο που εντόπισε η μελέτη αυτή, τότε η έντασή του θα πρέπει να ήταν περίπου 7,2 βαθμοί της κλίμακας Surface wave magnitude.

Η γενική εικόνα που προκύπτει από τις πηγές είναι ότι στα ιστορικά χρόνια από σεισμούς έπασχε κυρίως η Πελοπόννησος, και ιδιαίτερα η Λακωνική, η Λοκρίδα και το ΝΑ Αιγαίο. Η Λακωνία ονομαζόταν εύσειστος και καιετάεσσα από τους καιετούς (χάσματα) που υπήρχαν εκεί. Γνωστός είναι ο μεγάλος σεισμός της Σπάρτης το θέρος του 464 π.Χ. Η σφοδρότητά του ήταν ασύλληπτη. Οι κορυφές του Ταϋγέτου απερράγησαν και άνοιξαν χάσματα σε διάφορα σημεία. Στο γυμνάσιο λίγο πριν από τον σεισμό ασκούνταν έφηβοι και νεανίσκοι, όταν παρουσιάστηκε ένας λαγός. Οι νεανίσκοι βγήκαν να τον κυνηγήσουν και σώθηκαν ενώ οι έφηβοι που παρέμειναν μέσα σκοτώθηκαν με την κατάρρευση του κτιρίου. Ο κοινός τάφος τους ονομάστηκε Σεισματίας. Καθώς οι δονήσεις διήρκεσαν μέρες και ήταν συνεχείς και ισχυρές, όλα τα σπίτια γκρεμίστηκαν εκ θεμελίων και αναφέρονται πάνω από 20.000 θύματα.

Η ολοκληρωτική καταστροφή θεωρήθηκε ότι οφειλόταν στην οργή του Ποσειδώνος, που προκάλεσαν οι Σπαρτιάτες γιατί είχαν αποσπάσει από τον βωμό του στο Ταίναρο και θανατώσει είλωτες καταδικασμένους σε θάνατο, που είχαν καταφύγει σ' αυτό το φημισμένο άσυλο. Η τιμωρία ήρθε σύντομα: ου μετά πολύ εσείσθη σφίσιν η πόλις συνεχεί τε ομού και ισχυρώ τω σεισμώ ώστε οικίαν μηδαμίαν των εν Λακεδαίμονι αντισχείν. Ολόκληρη την πόλη σώριασε στο έδαφος ο Ποσειδών Ταινάριος (ες έδαφος την πόλιν πάσαν κατέβαλεν ο θεός).

Οι καταστροφές του σεισμού δημιούργησαν ένα κλίμα ανασφάλειας και αυξανόμενης δυσπιστίας των Σπαρτιατών απέναντι στους Αθηναίους, των οποίων η πόλη-κράτος γίνονταν όλο και πιο ισχυρή δύναμη. Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι πολλές άλλες Ελληνικές πόλεις έστειλαν στρατιωτικές δυνάμεις στην Σπάρτη για να την ενισχύσουν και να καταστείλουν την επανάσταση των Ειλώτων. Οι Αθηναίοι έστειλαν τον Κίμωνα με περίπου 4000 οπλίτες. Οι Σπαρτιάτες δέχτηκαν μεν την βοήθεια των υπόλοιπων πόλεων, αρνήθηκαν όμως την βοήθεια των Αθηναίων, γιατί φοβήθηκαν ότι μπορεί να πάρουν το μέρος των Ειλώτων. Οι Αθηναίοι προσβλήθηκαν και αρνήθηκαν την περαιτέρω συμμαχία με τους Σπαρτιάτες. Μετά την καταστολή της επανάστασης, μερικοί από τους Είλωτες βρήκαν καταφύγιο στην Αθήνα και εγκαταστάθηκαν στην Ναύπακτο και στον Κορινθιακό κόλπο. Οι πολιτικές σχέσεις μεταξύ Σπάρτης και Αθηνών έμειναν από κει και πέρα ψυχρές και οι δύο πόλεις δεν ξαναέκλεισαν ποτέ συμμαχία, μέχρι την έκρηξη του Πρώτου Πελοποννησιακού Πολέμουτο 460 π.Χ.

Ο ΣΕΙΣΜΟΣ  ΣΤΗΝ ΠΛΥΤΡΑ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Ασωπός ήταν αρχαία πόλη της Λακωνίας .

Ο Ασωπός ήταν μέλος του Κοινού των Ελευθερολακώνων, είχε ασφαλές λιμάνι και δικό της νόμισμα με την επιγραφή ΑΣΩΠΕΙΤΩΝ. Η πόλη βυθίστηκε το 365 μ.Χ. μετά από ισχυρό σεισμό.

Στην Πλύτρα, που βρίσκεται στο δήμο Μονεμβάσιας του νομού Λακωνίας, στην περιοχή "κόκκινες", υπάρχει η βυθισμένη πόλη, της οποίας τα ερείπια διακρίνονται μέχρι σήμερα με γυμνό μάτι μέσα στη θάλασσα αλλά και κατά μήκος της ακτής.

Λείψανα της Ρωμαϊκής πόλης του Ασωπού η οποία πιθανότατα είχε ανεγερθεί στα ερείπια της αρχαίας πόλης βρίσκονται στην παραπάνω περιοχή.

Σημειώνεται ότι στο Διάταγμα του 1870 περί εγκρίσεως του ρυμοτομικού σχεδίου Πλύτρας σε 9 οικοδομικά τετράγωνα του σχεδιαγράμματος που συνοδεύει το Διάταγμα αναγράφεται η φράση: «ερείπια αρχαίας πόλης».

Στην ίδια όμως θέση με την απόφαση του Υπουργού Προεδρίας Κυβερνήσεως του 1966 περί χαρακτηρισμού ως αρχαιολογικών χώρων και ιστορικών διατηρητέων μνημείων, αναγράφεται η φράση: «εκτεταμένα λείψανα της Ρωμαϊκής πόλεως Ασωπός».

ΤΟ ΠΑΥΛΟΠΕΤΡΙ 

Το Παυλοπέτρι είναι μικρή νησίδα απέναντι από την ομώνυμη παραλία δίπλα στο χωριό Βιγκλάφια και απέναντι από την Ελαφόνησο, στη Λακωνία.

Στην ευρύτερη περιοχή υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα που μαρτυρούν την κατοίκηση της περιοχής από αρχαιότατους χρόνους. Μεταξύ της νησίδας και της ξηράς βρίσκεται αρχαία πόλη, βυθισμένη ελάχιστα μέτρα κάτω από την επιφάνεια, με ηλικία περίπου 5 χιλιετηρίδων. Πρόκειται για μοναδική στο είδος της πόλη αφού έχει συγκεκριμένο σχέδιο με δρόμους, κτίρια και νεκροταφείο. Ανακαλύφθηκε το 1967 από τον Νίκολας Φλέμινγκ (Nicholas Flemming) και χαρτογραφήθηκε το 1968 από ομάδα του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ. Υπάρχουν τουλάχιστον 15 κτίρια σε βάθος 3 με 4 μέτρων και οι πρόσφατες έρευνες του 2009 αποκάλυψαν ότι εκτείνεται σε 9 στρέμματα.^[1][2] Αρχικά υπήρχε η εκτίμηση ότι η πόλη κτίστηκε περί το 1600-1100 π.Χ. αλλά αργότερα οι έρευνες αποκάλυψαν μέσω των ευρημάτων ότι η πόλη κατοικείται πριν από το 2800π.Χ., στην αρχή της εποχής του χαλκού.^[3]. Πιθανολογείται ότι η πόλη βυθίστηκε το 1000 π.Χ.^[4]

Το γεγονός ότι η πόλη βυθίστηκε βοήθησε να διατηρηθούν τα σημερινά ευρήματα εφόσον δεν χτίστηκε ξανά ή μετά την καταστροφή η περιοχή χρησιμοποιήθηκε για γεωργία. Παρά το γεγονός της φυσικής καταστροφής από το νερό με την πάροδο των αιώνων, η διάταξη της πόλης είναι όπως ήταν πριν από χιλιάδες χρόνια.

Η έρευνα του 2009 βοήθησε σε μεγάλο βαθμό για να χαρτογραφήσει την πόλη. Είναι η πρώτη βυθισμένη πόλη που επαναδημιουργήθηκε ψηφιακά σε τρεις διαστάσεις. Η χαρτογράφηση Σόναρ με τεχνικές που αναπτύχθηκαν για στρατιωτικούς σκοπούς αλλά και για την εύρεση πετρελαϊκών κοιτασμάτων βοήθησε τις πρόσφατες έρευνες.^[5][6]

Από τον Οκτώβριο του 2009 και μετά, τέσσερις ακόμα επιτόπιες έρευνες είχαν προγραμματιστεί, σε συνεργασία ελληνικών υπηρεσιών αλλά και διεθνών πανεπιστήμιων και επιστημόνων. Αυτές οι έρευνες περιλάμβαναν και ανασκαφές. Ένα από τα αποτελέσματα των ερευνών ήταν να αποδείξει ότι η πόλη ήταν το κέντρο μιας ακμάζουσας βιομηχανίας κλωστοϋφαντουργίας. Επίσης, στην περιοχή βρέθηκαν πολλά μεγάλα πιθάρια από την Κρήτη, γεγονός που προδίδει πως η πόλη ήταν και μεγάλο εμπορικό λιμάνι.

Το έργο της αρχαιολογικής ομάδας συγκεντρώθηκε σε ένα ντοκιμαντέρ που μεταδόθηκε από το BBC 2 το 2011^[7].

Από άλλους θεωρείται ότι το Παυλοπέτρι ποντίσθηκε το 375 μ.Χ. από τον ίδιο σεισμό που κατέστρεψε και το Γύθειο. Σύμφωνα με έρευνα των Ιάκωβου Σταμούλη και Ηλία Κρούπη ο σεισμός αυτός εκτιμήθηκε ότι ήταν έντασης άνω των 7 με 8 ρίχτερ και ότι το ίδιο φαινόμενο συντελέστηκε ταυτόχρονα στον Γέρακα, την Μονεμβασιά και την Πλύτρα, αλλά πιθανόν και στα Κύθηρα. Θεωρείται ότι το παραθαλάσσιο έδαφος σε μεγάλη έκταση μετακινήθηκε και έτσι έγινε αποκοπή της τότε χερσονήσου στην οποία βρισκόταν η Όνου Γνάθος και έτσι δημιουργήθηκε το σημερινό νησί της Ελαφόνησου^[8].

ΤΟ ΓΥΘΕΙΟ

Το 375 μ.Χ. συνέβη ένας μεγάλος σεισμός, όπου το παλιρροιακό κύμα που δημιουργήθηκε καταπόντισε το Γύθειο στα νερά του Λακωνικού Κόλπου θάβοντας ή πνίγοντας τους κατοίκους του, όσοι δεν πρόλαβαν να καταφύγουν στα γύρω υψώματα. Έτσι, από την παλαιά πόλη έμεινε μόνο ένα τμήμα που σήμερα λέγεται «Παλαιόπολη», το βορειοανατολικό τμήμα του σημερινού Γυθείου. Σ΄ αυτό το τμήμα και στον παρακείμενο θαλάσσιο βυθό, βρέθηκαν τα περισσότερα αρχαία μάρμαρα, ψηφιδωτά δάπεδα, τμήματα αγαλμάτων θεών, ηρώων και αρχόντων, καθώς και θεμέλια οικοδομών, που αποτελούν τους θλιβερούς μάρτυρες της άλλοτε λαμπροστόλιστης πόλης.

ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑ 

Η Μονεμβασιά πρωτοκατοικήθηκε πριν από 8.000 χρόνια και πρόκειται για τον μοναδικό πρωτοελλαδικό οικισμό στις ανατολικές ακτές της επαρχίας Επιδαύρου Λιμηράς. Η Μονεμβασιά, τότε Άκρα Μινώα, αποτέλεσε τον ενδιάμεσο σταθμό ανάμεσα στις χερσαίες περιοχές της Ελλάδας και στο ήδη ακμάζον δίπτυχο Κυκλάδων - Κρήτης. Κατά τη διάρκεια της μυκηναϊκής ή υστεροελλαδικής εποχής, η Μονεμβασιά συνεχίζει να αποτελεί νευραλγικό σημείο και εξελίσσεται σε πελαγίσιο μονοπάτι μεταξύ του μυκηναϊκού και μινωικού πολιτισμού.

Το 375 μ.Χ. σημειώνεται ισχυρός σεισμός που αλλάζει ριζικά τον εδαφολογικό χάρτη της περιοχής. Με την αποκοπή μέρους της στεριάς η Άκρα Μινώα, μετατρέπεται σε νησί, την Μονεμβασιά. Η σεισμική δόνηση προκάλεσε μεγάλες αλλαγές στη γεωλογική διαμόρφωση του τοπίου. Τα παράλια της λακωνικής χερσονήσου και ιδιαίτερα της περιοχής Επιδαύρου Λιμηράς, υπέστησαν καθίζηση. Μεγάλης ιστορικής σημασίας πόλεις, όπως η Πλύτρα, ο Ασωπός, οι Βοίες και η Επίδαυρος Λιμηρά βυθίστηκαν μερικώς ή ολικώς. Στη Μονεμβασιά η καθίζηση έλαβε χώρα στα κράσπεδα του βράχου και μόνο προς τη δυτική πλευρά του, οπότε και τα νερά της θάλασσας τον κάλυψαν. Έτσι ο βράχος της Μονεμβασιάς από το «πέρας στενής και μακράς χερσονήσου» κατά τον Παυσανία αποκόπτεται από τη λακωνική ακτή και παίρνει την μορφή νησίδας.

ΠΗΓΕΣ:WIKIPEDIA, TO BHMA, TO SITE ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΑΣ