Ἐνόψει τῆς Κυριακῆς τῆς Ἀπόκρεω Λόγος περί τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου - Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ'

Ὁμολογούμεν καί λέγομεν εἰς τό ἕβδομον ἄρθρον τοῦ Συμβόλου τῆς Πίστεως. «Καί πάλιν ἐρχόμενον μετά δόξης κρῖναι ζῶντας καί νεκρούς, οὗ τῆς βασιλείας οὐκ ἔσται τέλος». Πρόκειται διά τήν Δευτέραν Παρουσίαν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἕνα θέμα ἐξαιρετικῶς σπουδαῖον, πρωταρχικόν καί ἐνδιαφέρον γιά τόν καθένα ἄνθρωπον.

Ἄς ἀναμνήσωμεν εἰς παράκλησιν καί ψυχικήν οἰκοδομήν ὀλίγα περί τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου.

Κατ' ἀρχήν, ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου, ὀνομάζεται εἰς τήν Ἁγίαν Γραφήν «ἡμέρα» (Α' Κορ. 3,13) καί μάλιστα «ἡμέρα ἐκείνη» (Ματθ. 7,22 – Λουκ. 6,23 – Ἰω. 14,20) «ἐσχάτη ἡμέρα» (Ἰω. 6,39), «ἡμέρα Κυρίου» (Α' Κορ.5,5) «ἡμέρα Χριστοῦ Ἰησοῦ» (Φιλιπ. 1,6), «παρουσία» (Ματθ. 24,3) «ἐπιφάνεια τῆς δόξης» (Τετ. 2,13) «ἀποκάλυψις τῆς δόξης Αὐτοῦ» (Α' Πετρ. 4,13). Ἡ ὑμνογραφία τήν ὀνομάζει «ἡμέρα φρικτή», «ἡμέρα φοβερά», «ἡμέρα τῆς κρίσεως».

Ἕνα δεύτερον στοιχεῖον τῆς ἐσχάτης αὐτῆς ἡμέρας εἶναι τό ἄγνωστον τοῦ χρόνου τῆς ἐλεύσεως καί συγχρόνως τό αἰφνίδιον αὐτῆς. «Περί τῆς ἡμέρας ἐκείνης καί ὥρας οὐδείς οἶδεν, οὐδέ οἱ Ἄγγελοι τῶν οὐρανῶν, οὐδέ ὁ Υἱός, εἰ μή ὁ Πατήρ μόνος» (Ματθ. 24,36). Ὁ Ἀπ. Παῦλος γράφει ὅτι ἡ «ἡμέρα Κυρίου ὡς κλέπτης ἐν νυκτί οὕτως ἔρχεται» (Α' Θεσσ. 5,2). Ἄγνωστος παραμένει ἡ ἡμέρα αὐτή, ὅπως ἄγνωστο εἶναι καί ἡ ἡμέρα τοῦ θανάτου μας. Ἀλλά ἀξίζει νά προσέξουμε καί ἕνα σημεῖο. Λέγει τό Ἱ. Εὐαγγέλιο «ὅταν ἔλθει ὁ υἱός τοῦ ἀνθρώπου» (Ματθ. 25,31). Δέν λέγει «ἐάν ἔλθῃ», «ἴσως ἔλθῃ», ἀλλὰ «ὅταν ἔλθῃ» πού σημαίνει τό σίγουρο, ὅτι θά ἔλθει.

Τρίτον στοιχεῖον εἶναι μερικά σημεῖα τά ὁποία θά προηγηθοῦν τῆς Δευτέρας Παρουσίας τοῦ Κυρίου, ὡς εἶναι τό κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου εἰς πάντα τά ἔθνη, ἡ ἐμφάνισις ψευδοπροφητῶν, ἡ ἠθική ἐξαχρείωσις, ἡ γενική ἀκαταστασία εἰς τόν κόσμον μας. Ἡ Ἁγία Γραφή τά ἐπισημαίνει εἰς το 24ον κεφάλαιον τοῦ κατά Ματθαῖον Εὐαγγελίου.

Ἄλλο στοιχεῖο τῆς ἡμέρας ἐκείνης εἶναι ἡ κοινή ἀνάσταση τῶν τεθνεώτων καί ἡ ἁρπαγή τῶν ζώντων «ἐν νεφέλαις εἰς ἀπάντησιν τοῦ Κυρίου» (Α' Θεσσ. 4,17). Ὅλοι, οἱ ζῶντες ἀλλά καί οἱ νεκροί θά εὑρεθοῦμεν ἔμπροσθεν τοῦ φοβεροῦ βήματος τοῦ Κυρίου, ἔμπροσθεν τοῦ ἀδεκάστου Κριτοῦ τῆς οἰκουμένης εἰς τό φοβερόν «λογοθέσιον» καί κριτήριον. Εἰς τό «Εὐαγγέλιον τῆς κρίσεως», ὅπως ὀνομάζεται, ἀναγιγνώσκουμε ὅτι «συναχθήσεται ἔμπροσθεν αὐτοῦ πάντα τά ἔθνη» (Ματθ. 25,32), ὁλόκληρος ἡ ἀνθρωπότης, «πᾶσα ἡ τῶν ἀνθρώπων φύσις» θά κριθῆ καί δέν θά εἶναι δυνατόν νά διαφύγῃ κανείς.

Ὁ ὑμνογράφος τῆς Ἐκκλησίας γράφει: «Τότε ἡ σάλπιγξ ἠχήσει μέγα καί τά θεμέλια τῆς γῆς σεισθήσονται καί οἱ νεκροί ἐκ τῶν μνημάτων ἐξαναστήσονται καί ἡλικία μία πάντες γενήσονται καί ἐτασθήσονται (= θά ἐξετασθοῦν) οἱ πάντες».

Κορυφαῖο γεγονός τῆς ἡμέρας ἐκείνης βέβαια θά εἶναι ἡ ἔνδοξη παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός θά ἔλθῃ αὐτή τήν φοράν «ἐν τῇ δόξῃ αὐτοῦ» (Ματθ. 25,31) καί θά τόν συνοδεύουν χιλιάδες ἀρχαγγέλων καί μύριαι μυριάδες ἀγγέλων, ἀφοῦ «πάντες οἱ ἅγιοι ἄγγελοι» θά εἶναι «μετ' αὐτοῦ». Τήν πρώτη φοράν ἦλθε εἰς τόν κόσμον ταπεινός, ἄσημος, πτωχός καί ἀδύναμος εἰς τό σπήλαιον τῆς Βηθλεέμ. Τότε, εἰς τήν Δευτέραν Του ἔλευσιν θά ἔλθῃ ἀπό τούς οὐρανούς, δοξασμένος μέ τήν ἰδικήν Του δόξαν. Ἐρχόμενος ὁ Χριστός θά καθίση «ἐπί θρόνου δόξης Αὐτοῦ» (Ματθ. 19,28), ὡς Δίκαιος Κριτής. Ἡ δόξα Αὐτοῦ θά εἶναι θεοπρεπεστάτη. Κατά τήν πρώτην Του παρουσία εἰς τόν κόσμον ὁ Χριστός ἦλθεν ὡς Διδάσκαλος καί Σωτήρ. Κατά τήν Δευτέραν θά ἔλθη ὡς Κριτής. Τότε, «ἵνα σώσῃ τόν κόσμον». Τώρα, «ἵνα κρίνῃ τόν κόσμον» καί «ἀποδώσει ἑκάστῳ κατά τά ἔργα αὐτοῦ».

Εὐθύς ἀμέσως μέ τήν ἔνδοξον Δευτέραν Παρουσίαν τοῦ Χριστοῦ θά γίνει ἡ μεγάλη κρίσις, ὁ διαχωρισμός δικαίων καί ἀσεβῶν, ὥσπερ ὁ ποιμήν ἀφορίζει, δηλ. διαχωρίζει, τά πρόβατα ἀπό τῶν ἐρίφων. Τότε ὁ Κύριος θά στήσει τά μέν πρόβατα ἐκ δεξιῶν αὐτοῦ, τά δέ ἐρίφια ἐξ εὐωνύμων (Ματθ. 25,33). Μέ τά πρόβατα παρομοιάζει τούς δικαίους διά τό πρᾶον καί εὔτακτον, μέ τά ἐρίφια τούς ἁμαρτωλούς διά τό ἄγριον καί ἄτακτον. Οἱ εὐσεβεῖς θά κληρονομήσουν τήν αἰώνια ζωή, οἱ δέ ἀσεβεῖς θά πορευθοῦν «εἰς κόλασιν αἰώνιον». Εἰς αὐτό τό κριτήριον, τό θεῖον Δικαστήριον, ὡς λέγει ὁ ἱερός ὑμνογράφος, «βίβλοι ἀνοίγονται καί πράξεις ἐλέγχονται καί τά κρυπτά τοῦ σκότους δημοσιεύονται». Καί θά εἶναι ὄντως φοβερά διά τούς ἐνόχους ἡ κρίσις αὐτή, ἐνῶ θά εἶναι χαρμόσυνος διά τούς δικαίους.

Μέτρον κρίσεως θά εἶναι ἡ ἀγάπη, διότι ἡ ἀγάπη εἶναι ὁ νόμος καί οἱ προφῆται καί τό Εὐαγγέλιον. Η Ἀγάπη εἶναι ὁ Θεός. Καί ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ, ἡ ἄκρα δικαιοσύνη, εἶναι ἡ ἀγάπη. Μ΄ αὐτήν τήν ἄκραν δικαιοσύνην ἐν ἀγάπῃ, τήν ὁποίαν μόνον Αὐτός γνωρίζει, θά κρίνῃ ὁ Κύριος τούς ἀνθρώπους. Διά τοῦτο καί θά αἰτιολογήσῃ τήν ἀπόφασίν Του, θά εἴπῃ εἰς τούς ἐκ δεξιῶν Του: Σᾶς θεωρῶ ἀξίους νά κληρονομήσετε τήν Βασιλείαν τοῦ Πατρός μου, διότι «ἐπείνασα καί ἐδώκατέ μοι φαγεῖν, ἐδίψασα καί ἐποτίσατέ με, ξένος ἤμην καί συνηγάγετέ με, γυμνός καί περιεβάλετέ με, ἠσθένησα καί ἐπεσκέψασθέ με, ἐν φυλακῇ ἤμην καί ἤλθετε πρός με». Δηλαδή, ἐφαρμόσατε τήν ὑψίστην ἐντολήν τῆς ἀγάπης εἰς τήν πρᾶξιν καί εἰς τό πρόσωπον τῶν «ἐλαχίστων ἀδελφῶν μου» εἴδατε τό πρόσωπον τό ἰδικόν μου. Ἐσεῖς ὅμως, οἱ ὁποῖοι εἶσθε εἰς τά ἀριστερά μου, ἐσεῖς δέν πράξατε τίποτα, δέν ἀγαπήσατε τόν πάσχοντα συνάνθρωπόν σας καί δέν δείξατε ἀγάπην. Διά αὐτούς τούς λόγους φύγετε ἀπό τήν βασιλείαν μου καί πορεύεσθε εἰς τήν αἰωνία κόλασιν, ἡ ὁποία σᾶς περιμένει. Καμμίαν σχέσιν δέν εἴχατε μέ ἐμέ εἰς τήν ἐπίγειον ζωήν σας. Καμμίαν θέσιν δέν ἔχετε τώρα εἰς την οὐράνιον βασιλείαν μου.

Στό τέλος τῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς γράφεται ἡ φοβερή φράσις, θά ἔλεγα ἡ ἐκτέλεσις τῆς θείας ἀποφάσεως «Καί ἀπελεύσονται οὗτοι εἰς κόλασιν αἰώνιον, οἱ δέ δίκαιοι εἰς ζωήν αἰώνιον». Δηλαδή, οἱ ἀσεβεῖς, οἱ ἁμαρτωλοί, οἱ μηδέποτε μετανοήσαντες θά ἀπέλθουν εἰς τήν αἰωνία κόλαση μαζί μέ τόν διάβολον, οἱ δέ δίκαιοι καί εὐσεβεῖς εἰς τήν αἰωνία ζωή μαζί μέ τόν Θεόν. Πορεύεσθε μακράν ἀπ' ἐμοῦ, θά εἴπῃ ὁ Δικαιοκρίτης, πορεύεσθε εἰς τό αἰώνιον πῦρ, τό ὁποῖον εἶναι ἡτοιμασμένον ἀπ' ἀρχῆς διά τόν διάβολον. Παρατηροῦμεν ἐδῶ, ὅτι ἐνῶ περί τῆς Βασιλείας τῶν δικαίων προσέθηκε τήν φράσιν «τήν ἡτοιμασμένην ἀπό καταβολῆς κόσμου», προκειμένου περί τοῦ αἰωνίου πυρός τῶν ἀμαρτωλῶν οὐδέν τοιοῦτον προσέθηκεν, ἀλλ' ἁπλῶς εἶπε: «τό ἡτοιμασμένον τῷ διαβόλῳ καί τοῖς ἀγγέλοις αὐτοῦ». Διότι ἡ μέν αἰώνιος βασιλεία ὑπῆρχεν ἐν τῇ βουλῇ τοῦ Θεοῦ ἀπό καταβολῆς κόσμου, ἀλλά τό αἰώνιον πῦρ δέν ὑπῆρχε ἀπ' ἀρχῆς ἐν τῇ βουλῇ αὐτοῦ. Συνέστη μετά ταῦτα τό αἰώνιον πῦρ.

Ἡ αἰώνιος ζωή τῶν δικαίων συνίσταται εἰς τήν ἕνωσιν μετά τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἡ θέα τοῦ Θεοῦ ὑπό τῶν δικαίων. Ἡ διηνεκής μακαριότης. Μάλιστα θά κοινωνοῦν πρός ἀλλήλους καί πρός τούς ἀγγέλους. Ἡ δέ αἰώνιος κόλασις συνίσταται ἐν τῇ ἀπομακρύνσει ἀπὸ τοῦ Θεοῦ καί τῇ διηνεκεῖ κακοδαιμονία. Εἰς τήν αἰώνιον κόλασιν οἱ ἁμαρτωλοί θά στεροῦνται τοῦ θείου φωτός καί θά διάγουσιν ἐν βαθυτάτῳ σκότει.

Αὐτή εἶναι ἡ μέλλουσα καί μεγάλη κρίσις, ἡ ὁποία θά λάβῃ χώραν κατά τήν Δευτέραν τοῦ Κυρίου παρουσίαν.

Ἀλλά δι' ὅλας αὐτάς τάς ἀληθείας ἡ φιλόστοργος Ἐκκλησία μεριμνᾶ νά μήν εὑρίσκωνται εἰς τήν λήθην. Πολλοί ἄνθρωποι ὄντως λησμονοῦν τήν μέλλουσαν κρίσιν, τήν Δευτέραν Παρουσίαν τοῦ Κυρίου. Μερικοί ἴσως καί ἀδιαφοροῦν. Ἀποτελεῖ ὅμως ἡ Δευτέρα ἔνδοξος ἔλευσις Του μίαν πραγματικότητα. Τό εἶπεν ὁ Κύριος, ὁ Ὁποῖος εἶναι ἡ Ἀλήθεια, ἡ Παναλήθεια. Μᾶς τό διαβεβαίωσε τό ἀψευδές στόμα τοῦ Κυρίου, ὅτι εἶναι ἀναπόφευκτος ἡ τελική κρίσις, ὅτι θά γίνῃ κατά τήν Δευτέραν Παρουσίαν Του. «Ἰδού ἔρχομαι ταχύ καί ὁ μισθός μου μετ' ἐμοῦ, ἀποδοῦναι ἑκάστῳ ὡς τό ἔργον αὐτοῦ... Μακάριοι οἱ ποιοῦντες τάς ἐντολάς αὐτοῦ» (Ἀποκ. 22,12,14). Ἡ Κυριακή τῶν Ἀπόκρεω ἔχει καθιερωθεῖ νά εἶναι ἡ Κυριακή κατά τήν ὁποίαν «μνείαν ποιούμεθα τῆς Δευτέρας καί ἀδεκάστου Παρουσίας τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ». Ὁ δέ ἱερός ὑμνογράφος μᾶς προτρέπει νά «λάβωμεν αἴσθησιν ἐκείνης τῆς ἡμέρας» καί ἀκόμη μᾶς ὑπενθυμίζει ὅτι «ἡμάρτομεν, ἠνομήσαμεν, ἠδικήσαμεν, οὐδέ συνετηρήσαμεν, οὐδέ ἐποιήσαμεν», γι' αὐτό καί μᾶς καλεῖ, «προφθάσωμεν, κλαύσωμεν καί καταλλαγῶμεν Θεῷ πρό τέλους». Ἐξάλλου καί ἡ Ἀκολουθία τοῦ Μεσονυκτικοῦ ἀναφέρεται ἀποκλειστικῶς εἰς τό θέμα τῆς μελλούσης κρίσεως.

Συνεπῶς, «μή καθεύδωμεν, ἀλλά γρηγορῶμεν καί νήφωμεν», ὡς ὁ Ἀπ. Παῦλος μᾶς συμβουλεύει, «ἐνδυσάμενοι θώρακα πίστεως καί ἀγάπης καί περικεφαλαίαν ἐλπίδα σωτηρίας» (Α' Θεσσ. 5,6,8). Εὐχή καί προσευχή μας νά εἶναι «ἡ καλή ἀπολογία ἐπί τοῦ φοβεροῦ βήματος τοῦ Χριστοῦ».