Ο πανηγυρικός Δισαρχιερατικός Εσπερινός στον Μητροπολιτικό Ναό Ευαγγελιστρίας

Την μεγάλη Θεομητορική εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου τιμά την Τρίτη 25 Μαρτίου 2025 η Εκκλησία μας και στη Σπάρτη εορτάζει και πανηγυρίζει, με εκκλησιαστική μεγαλοπρέπεια, ο περικαλλής Μητροπολιτικός Ναός Ευαγγελιστρίας.

Το απόγευμα της παραμονής της εορτής τελέσθηκε ο πανηγυρικός Δισαρχιερατικός Εσπερινός μετ’ αρτοκλασίας χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Μάνης κ. Χρυσοστόμου και με τη συμμετοχή του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη μας κ. Ευσταθίου και πλειάδας κληρικών απ’ όλη την Μητροπολιτική μας περιφέρεια.

Μετά την ευλόγηση των άρτων, ο σεπτός Ποιμενάρχης μας απευθυνόμενος στο πυκνό εκκλησίασμα επισήμανε ότι κατά την εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου χαίρετε όλη η Κτίση μιας και το άγγελμα της Ενανθρωπίσεως του Κυρίου αποτέλεσε μία νέα ελπιδοφόρα αφετηρία για την Ανθρωπότητα. Επίσης την ημέρα αυτή, συνέχισε ο Σεβασμιώτατος, χαίρεται και η Σπάρτη λόγω της πανήγυρης του ιστορικού Μητροπολιτικού της Ναού, ο οποίος χάρις στην εν εξελίξει ευεργεσία του κ. Αθανασίου Μαρτίνου επανέρχεται στην παλαιά του δόξα. Ολοκληρώνοντας, ευχαρίστησε τον ιδιαίτερα αγαπητό και εκλεκτό Ιεράρχη, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Μάνης, για την τιμητική αποδοχή της πρόσκλησής του, υπογραμμίζοντας ότι διαθέτει πλούσιο ψυχικό κόσμο και ευκαίρως ακαίρως εξακτινώνει την αρετή του για να στηρίζει τους συνανθρώπους του.

Παίρνοντας τον λόγο, ο Σεβασμιώτατος κ. Χρυσόστομος, εξέφρασε αρχικά ευγνώμονες ευχαριστίες προς τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας για την τιμητική πρόσκληση και τα επαινετικά του λόγια. Ακολούθως, μίλησε, με γλαφυρότητα, για το θαυμαστό γεγονός του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.

Πριν την Απόλυση, ο Πρόεδρος του Συλλόγου Ανθοχωριτών Μεγαλόπολης ‘’ο Άγιος Γεώργιος’’, κ. Παναγιώτης Παγιώτας, πρόσφερε στον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη μας κ. Ευστάθιο – εκ μέρους όλων των Ανθοχωριτών – έναν σταυρό ευλογίας, ως ελάχιστη ένδειξη αγάπης και σεβασμού στο πρόσωπό του, υπογραμμίζοντας τον επί δεκαετίες στενό πνευματικό δεσμό που διατηρεί μαζί τους από τα χρόνια που διακόνησε ως ιεροκήρυκας την Ιερά Μητρόπολη Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως, αλλά και αργότερα κατά τη διάρκεια των δύο Τοποτηρητειών του. Ο σεπτός Ποιμενάρχης μας, εμφανώς συγκινημένος, ευχαρίστησε θερμά τον κ. Παγιώτα και όλους τους Ανθοχωρίτες για την χειρονομία τους, ευχόμενος παράλληλα υγεία, χαρά, ψυχική γαλήνη και κατά Θεόν προκοπή.

Λόγος ἐκφωνηθείς κατά τόν Πανηγυρικό Ἑσπερινό στόν ἑορτάζοντα Ἱερό Μητροπολιτικό Ναό τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου Σπάρτης (24 Μαρτίου 2025).

Τοῦ Σεβ. Μητροπολίτου Μάνης κ. Χρυσοστόμου Γ’.

«Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό κεφάλαιον καί τοῦ ἀπ’ αἰῶνος μυστηρίου ἡ φανέρωσις», λέγει τό Ἀπολυτίκιον τῆς ἑορτῆς τοῦ Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου.

Παμφίλτατε καί Θεοτίμητε, Σεβασμιώτατε, ἅγιε Ποιμενάρχα Μονεμβασίας καί Σπάρτης κ. Εὐστάθιε,

Ἀγαπητοί φιλέορτοι χριστιανοί.

Σύναξις ἱερά, ἀπόψε, ἐδῶ εἰς τόν ἑορτάζοντα καί πανηγυρίζοντα ἱστορικό καί ὡραῖο Μητροπολιτικό Ἱερό Ναό τῆς Σπάρτης. Ἤλθαμε γιά νά προσευχηθοῦμε στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, νά ἀκούσουμε καί νά ἀναπέμψουμε ὕμνους γιά τήν Παναγία μας. Καί τό Ἀπολυτίκιον ἀναγγέλλει: «Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τό κεφάλαιον» καί ἀκόμη «καί τοῦ ἀπ’ αἰῶνος μυστηρίου ἡ φανέρωσις». Κεφάλαιο καί Μυστήριο. Δύο λέξεις «κλειδιά» τοῦ ὕμνου. Ποιό εἶναι: «Τῆς σωτηρίας τό Κεφάλαιο»; Καί ποιά εἶναι «Τοῦ Μυστηρίου ἡ φανέρωσις»; «Κεφάλαιον» σημαίνει τό πρώτιστο, τό μέγα, τό κεφαλαιῶδες καί τό βασικό. Πρόκειται γιά τήν ἀρχή καί τό θεῖο σχέδιο τῆς σωτηρίας μας. Καί αὐτό εἶναι ὅτι ὁ Θεός μᾶς ἔσωσε ἀπό τήν ἁμαρτία μέ τήν θεία ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ. Ὁ Εὐαγγελισμός εἶναι, λοιπόν, ἡ ἀπαρχή τοῦ κοσμοσωτηρίου γεγονότος τῆς θείας σαρκώσεως, δηλαδή ἡ χαρμόσυνη ἀναγγελία ἀπό τόν Ἀρχάγγελο Γαβριήλ στήν Παρθένο Μαριάμ, ὅτι θά γίνει Μητέρα κατά τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ. Αὐτό συνάμα εἶναι καί τό «Μυστήριο», ἡ φανέρωσίς του. Τό πῶς δηλαδή ἔγινε, ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, Υἱός τῆς Παρθένου. Πῶς Νύμφη καί Παρθένος καί Μητέρα˙ Πῶς Ἀειπάρθενος, πρό τόκου, ἐν τόκῳ καί μετά τόκον. Καί ὅλα αὐτά, τά ἐπετέλεσε ἡ θεία βουλή, τό Ἅγιον Πνεῦμα. Ἔτσι, χάρις στή Θεοτόκο, λυθήκαμε ἀπό τοῦ θανάτου τά δεσμά. Μᾶς φανέρωσε, ἡ Παναγία, ὑπηρετῶντας τό μυστήριο, τήν ἄφατη ἄβυσσο τῆς θείας ἀγάπης. Μᾶς συμφιλίωσε πάλι μέ τό Θεό. Καθίσταται, λοιπόν, ὁ Χριστός, ὁ «Νέος Ἀδάμ» καί ἡ Παναγία ἡ «Νέα Εὔα». Γι’ αὐτό καί σ’ αὐτό τό Κεφάλαιο καί σ’ αὐτό τό Μυστήριο, ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου δέν μπορεῖ νά εἰσέλθει. Σκύβει μόνο τό κεφάλι, σιωπᾶ καί προσκυνᾶ. Αὐτό κάμνει ὁ πιστός.

Ἄς ἀνοίξουμε, ὅμως τό Ἱερό Εὐαγγέλιο. Ὁ Εὐαγγ. Λουκᾶς, εἶναι ὁ μόνος ἐκεῖνος, πού μᾶς περιγράφει τό γεγονός: Ὁ Ἀρχάγγελος Γαβριήλ σταλμένος ἀπό τόν Θεό, δηλαδή δέν ἐπῆγε ἀπό μόνος του, ἐπισκέπτεται τήν Παρθένο Μαριάμ στό φτωχικό της οἰκίσκο στή Ναζαρέτ καί τῆς λέγει: «Χαῖρε κεχαριτωμένη˙ ὁ Κύριος μετά σοῦ˙ εὐλογημένη σύ ἐν γυναιξίν». Ἐδῶ παρατηροῦμε ὅτι ἡ πρώτη λέξη πού λέγει ὁ Ἀρχάγγελος εἶναι ἡ λέξη «Χαῖρε». Δηλ. μέ χαρά τήν προσφωνεῖ. Ἀρχίζει τήν ἀναγγελία του ἀπό χαρᾶς καί χάριτος, γιατί ἀκριβῶς ἔρχεται νά παύσει τήν θλίψη, τήν ἀρχαία ἀρά τῆς Εὔας καί αὐτή ἀκριβῶς ἡ Μαριάμ θά γινόταν πρόξενος τῆς παντοτινῆς χαρᾶς. «Χαῖρε Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ», ὁ πρό σοῦ, μετά σοῦ σήμερον καί μετ’ ὀλίγον ἐκ σοῦ. «Χαῖρε» λοιπόν. Ἐκείνη ὅμως, ὅταν εἶδε τόν ἄγγελο, ταράχθηκε πολύ, ἀπ’ τόν λόγο πού τῆς εἶπε καί σκεπτόταν μέσα της, πιό σκοπό καί ποιά σημασία νά εἶχε ἄραγε ὁ χαιρετισμός αὐτός. Καί ὁ ἄγγελος τότε τῆς εἶπε˙ Μή φοβᾶσαι, Μαριάμ. «Εὗρες χάριν παρά τῷ Θεῷ», νά χαίρεσαι διότι ὁ Θεός σέ ἔκρινε ἄξια νά δεχθεῖς τήν ἐξαιρετική εὔνοιά Του. Καί ποιά εἶναι αὐτή ἡ εὔνοια καί ἡ χάρη; «Ἰδού, συλλήψῃ ἐν γαστρί καί τέξῃ υἱόν καί καλέσεις τό ὄνομα αὐτοῦ Ἰησοῦν˙ οὗτος ἔσται μέγας καί υἱός Ὑψίστου κληθήσεται. Εἶπε τότε ἡ Μαριάμ στόν Ἄγγελο. «Πῶς ἔσται μοι τοῦτο ἐπεί ἄνδρα οὐ γινώσκω;». Δηλαδή, πῶς θά γίνει τό πρωτοφανές καί πρωτάκουστο αὐτό καί πῶς θά συλλάβω καί θά γεννήσω ἀφοῦ δέν γνωρίζω ἄνδρα; Ἀναρωτιόταν ἡ Μαριάμ μέ τά λόγια τοῦ ἀγγέλου ὄχι γιατί ἀπίστησε, ἀλλ’ ἐπειδή ἦταν ἁγνή, σώφρων καί συνετή καί ζήτησε νά μάθει τόν τρόπο τοῦ πράγματος, ἐπειδή δέν ὑπῆρχε προηγούμενο τέτοιο θαῦμα, ἐν ἀντιθέσει μέ τόν Ζαχαρία, ὁ ὁποῖος τιμωρήθηκε γιατί δυσπίστησε στήν εἰδοποίηση τοῦ ἀγγέλου, ὅτι ἡ στείρα γυναῖκα του Ἐλισάβετ, ἡ καί γηραιά θά γεννοῦσε τέκνο, ἀφοῦ ὁ Ζαχαρίας εἶχε πολλά παραδείγματα στείρων γυναικῶν πού γέννησαν, ὅπως ἡ Σάρρα, ἡ Ρεβέκα, ἡ Ἄννα κἄ. Καί ὁ Ἄγγελος τῆς ἀποκρίθηκε: «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπί σέ καί δύναμις Ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι». Ἐδῶ ὁ Ἀρχάγγελος φανερώνει ὁλόκληρη τήν Ἁγία Τριάδα. «Ὕψιστον» ὀνομάζει τόν Πατέρα, «Δύναμιν» τόν Υἱόν καί «Πνεῦμα» τό Πνεῦμα τό Ἅγιον. Καί τότε εἶπε ἡ Μαριάμ: «Ἰδού ἡ δούλη Κυρίου˙ γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα σου». Καί μόλις εἶπε αὐτά τά λόγια καί ἡ Παναγία ἐμπιστεύθηκε τόν ἑαυτό της στήν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, Πνεῦμα ἅγιον ἐνῴκησε τῇ Παρθένῳ καί δύναμις Ὑψίστου ἐπεσκίασεν αὐτήν. Καί ἔπειτα ἀπῆλθεν ὁ Ἄγγελος. Ναί: «Ἀπῆλθε ὁ ἄγγελος, ἀλλ’ οὐκ ἀπέστη ὁ Κύριος. Ὁ μέν γάρ ἐμπερίγραπτος κἄν ἀσώματος, ὁ δέ ἀπερίγραπτος κἄν ἐν σώματι καί γαστρί Παρθένου χωρούμενος».

Ἀξίζει ὅμως νά λάβουμε καί διδαχή ἀπό τά λόγια αὐτά τῆς Θεοτόκου πρός τόν Ἀρχάγγελο Γαβριήλ. Εἶπε ἡ Παναγία: «Ἰδού ἡ δούλη Κυρίου γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα σου». «Ἰδού». Μία καί μόνο λέξη. Τί δηλώνει αὐτό τό «ἰδού»; Εἶναι τό γεγονός τῆς παρουσίας της ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Ἐδῶ εἶμαι. Ἐσένα αἰσθάνομαι, γιά Ἐσένα ἀναπνέω, Ἐσένα βλέπω καί εἶμαι ἕτοιμη ν’ ἀκούσω καί ἐφαρμόσω τήν ἐντολή Σου. Ὄχι, ὅπως οἱ Πρωτόπλαστοι πού ἀκούγοντας στόν Παράδεισο τά βήματα τοῦ Θεοῦ ἕνεκεν τῆς ἁμαρτίας τους, ἐκρύφθησαν. Ἰδού, λοιπόν, εἶμαι ἐδῶ, Κύριε. Ἀλήθεια, πόσο σημαντική εἶναι αὐτή ἡ αἴσθηση τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ στή ζωή μας!

Ὁ ἄλλος λόγος της, εἶναι ἡ φράση, «ἡ δούλη Κυρίου». Τί δηλώνει αὐτός ὁ λόγος; Τήν ταπεινοφροσύνη τῆς Παναγίας. Οὐδόλως ὑπερηφανεύεται μέ τό ἄκουσμα ὅτι ἐκείνη ἀπό τόσες γυναῖκες ἐπελέγη γιά νά ὑπηρετήσει τό θεῖο σχέδιο, νά γεννήσει τόν Χριστό. Καμμία ὑπερηφάνεια, ἀλαζονεία καί ὑπεροψία. Νοιώθει ὅτι εἶναι «δούλη Κυρίου». Αὐτό εἶναι τό μεγαλεῖο τῆς Παναγίας. Διαισθάνεται μέσα της, τά ὕψιστα θεϊκά γεγονότα πού τῆς συμβαίνουν, ἡ ἐπίσκεψη τοῦ Ἀγγέλου, ἡ καλή ἀγγελία τῆς Γεννήσεως τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ, ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ σ’ αὐτήν. Ὅλα αὐτά τά θεόπεμπτα. Καί ὅμως παραμένει «ἐν ταπεινοφροσύνη». Πόσο ἀλήθεια διδακτική ἡ στάση αὐτή τῆς Παναγίας γιά ὅλους μας!

Καί ἔπειτα, ὁ λόγος «γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα σου». Αὐτό ἀπήντησε στόν ἄγγελο. Ὅπως τό εἶπες ἐσύ, ποῦ εἶσαι σταλμένος ἀπό τό Θεό, ἔτσι καί νά γίνει. Ἐδῶ φανερώνεται ἡ ἀπόλυτη ὑπακοή στό θεῖο θέλημα. Ἐμπιστεύεται πλήρως στό Θεό. Ἀκούει τήν οὐράνια φωνή καί ὑποκλίνεται. Πόσο ἀπέχουμε ἐμεῖς ἀπό τήν θέση αὐτή τῆς Παναγίας, ἐμεῖς πού δέν ἀκοῦμε τό Θεό, ἀλλά τείνουμε οὖς σέ ἀλλότριες φωνές. Αὐτά τά τρία σημεῖα: Ἡ αἴσθηση τῆς παρουσίας τοῦ Θεοῦ, τό ταπεινό φρόνημα καί ἡ ὑπακοή στό θεῖο θέλημα εἶναι μείζονα σημεῖα πνευματικῆς ζωῆς. Ἀξίζει νά τά προσέξουμε.

Ἀλλά ἡ ἑορτή τοῦ Εὐαγγελισμοῦ ἔχει, ἐδῶ στήν πατρίδα μας, συνδυασθεῖ καί μέ τήν Μεγάλη Ἑλληνική Ἐπανάσταση τοῦ 1821, τήν Ἐθνική Παλιγγενεσία. Ἄλλωστε εἶναι γεγονός ὅτι ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες ἔχουμε βαθειά ἀγάπη, σέβας καί τιμή πρός τήν Παναγία μας. Ἡ Ὑπεραγία Θεοτόκος, ἡ Ὑπέρμαχος Στρατηγός, διεφύλαξε ἐπί χίλια χρόνια τή Βασιλεύουσα ἀπό τούς βαρβάρους. Ἀπάλλαξε τό Ἔθνος μας ἀπό τήν δουλεία. Συμπαραστάθηκε καί συμπαραστέκεται σέ ὅλους τούς τιμίους ἀγῶνες μας. Καί βέβαια τήν κάθε ἑορτή τῆς Παναγίας ἐδῶ στήν Ἑλλάδα ὅλοι τήν ἑορτάζουν. Δέν ὑπάρχει τόπος, πόλη ἤ χωριό πού νά μήν ἔχει ἕνα τουλάχιστον ναό ἀφιερωμένο στήν Παναγία. Ἰδιαίτερα οἱ «Χαιρετισμοί» καί οἱ «Παρακλήσεις» εἶναι οἱ πιό ὡραῖοι ὕμνοι καί τά πιό πασίγνωστα τροπάρια τά ἀφιερωμένα στή Μάνα τοῦ Γένους, στή Παναγία μας. Θἄλεγα, ὅτι μοναχά στήν Ἑλλάδα προσκυνεῖται καί τιμᾶται πρεπόντως ἡ Παναγία μέ δάκρυα, μέ πόνο, μέ πίστη, μέ ἐλπίδα, μέ ἀγάπη.

Ἀπόψε, λοιπόν, θά συνεισφέρουμε καί θά ὑπενθυμίσουμε τρεῖς περιπτώσεις, τρία ἱστορικά γεγονότα μέ τά ὁποῖα συνδέονται ἥρωες τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπανάστασης μέ τήν Παναγία. Τό πρῶτο σχετίζεται μέ τόν γενναιότατο στρατηγό Θεόδωρο Κολοκοτρώνη: Καί ἰδού: Μετά τήν ἀπελευθέρωση τό 1821 τῆς Καλαμάτας ὁ γέρος τοῦ Μοριᾶ, ξεκίνησε ἀπό τήν Καλαμάτα γιά τήν Τρίπολι. Στά χωριά πού περνοῦσε, χτυποῦσαν οἱ καμπάνες, οἱ ἱερεῖς ἔβγαιναν μέ τά ἑξαπτέρυγα, ἄνδρες, γυναῖκες, παιδιά γονάτιζαν καί ἔκαναν δεήσεις.

Γρήγορα ὅμως ὁ πρῶτος ἐνθουσιασμός ἔσβησε. Ὁ Ἀναγνωσταρᾶς, ὁ Μαυρομιχάλης, ὁ Παπαφλέσσας τραβοῦν γι’ ἀλλοῦ. Ὁ Κολοκοτρώνης ἀπομένει κατάμονος μέ τό ἄλογό του στήν Καρύταινα. Τί θά κάνῃ; Τί μπορεῖ να κάνῃ ἕνας μονάχος, ὁλομόναχος; Τό πᾶν! Ὅταν φλογίζῃ τήν καρδιά του ἡ φλόγα τῆς πίστεως.

Ἀλλ’ ἄς ἀφήσουμε τόν ἴδιο τόν Γέρο νά μᾶς διηγηθῆ τί ἔκανε: «Ἔκατσα πού ἐσκαπέτισαν μέ τά μπαϊράκια τους, ἀπέ ἐκατέβηκα κάτου˙ ἦτον μιά ἐκκλησιά εἰς τόν δρόμον, ἡ Παναγία στό Χρυσοβίτσι, καί τό καθησιό μου ἦτο ὅπου ἔκλαιγα τήν Ἑλλάς». Σίμωσε, ἔδεσε τό ἄλογό του σ’ ἕνα δένδρο, μπῆκε μέσα, γονάτισε: -Παναγιά μου, εἶπε, ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς του, καί τά μάτια του δάκρυσαν. Παναγιά μου, βοήθησε τούτη τή φορά τούς Ἕλληνες, νά ψυχωθοῦν. Ἔκανε τόν σταυρό του. Ἀσπάσθηκε τήν εἰκόνα της, βγῆκε ἀπό τό ἐκκλησάκι, πήδησε στ’ ἄλογό του κι ἔφυγε.

Τό δεύτερο περιστατικό. Μία ὑπέροχη Εἰκόνα τῆς Παναγίας βρίσκεται στήν Ἱερά Μονή Παναγίας τῆς Προυσιώτισσας στήν Εὐρυτανία. Τήν εἰκόνα τήν καλύπτει ἀργυρόχρυση ἐπένδυση. Τοῦτο, ὀφείλεται στήν ἐκπλήρωση τοῦ τάματος ἀπό τόν ἡρωϊκό πολέμαρχο τῆς Ρούμελης, Γεώργιο Καραϊσκάκη. Ὁ Καραϊσκάκης, ὅταν ἀρρώσταινε ἀπό τήν ἀρρώστια «τῆς θέρμης», πού τόν ταλαιπωροῦσε μόνιμα, νοσηλευόταν συχνά στό μοναστήρι. Σέ μιά τέτοια περίπτωση, καθώς μαρτυρεῖ ὁ ἱστορικός Σπ. Τρικούπης, «πάσχων βαρέως καί ἀπερχόμενος πρός θεραπείαν εἰς Προυσόν», νοσηλεύθηκε γιά ἕξη μῆνες. Τότε ἔταξε στήν Παναγία νά τόν θεραπεύσει καί αὐτός θά φρόντιζε «νά τήν ντύσει μέ χρυσό πουκάμισο». Πράγματι, μετά τή θεραπεία, εὐγνωμονῶντας, ἐκπλήρωσε τό τάμα του, στολίζοντας τήν εἰκόνα μέ τήν θαυμάσια τεχνουργημένη ἐπένδυση, ἔργο τοῦ χρυσοχόου καλλιτέχνη Γεωργίου Καρανίκα, πού ἔγινε τό 1824, ὅπως ἀποκαλύπτει ἀνάγλυφη ἐπιγραφή πάνω ἀπό τόν δεξιό ὦμο τῆς Παναγίας: «Ἡ Παντάνασσα». Δι’ ἐξόδων τοῦ γενναιοτάτου στρατηγοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη, χειρί Γεωργίου Καρανίκα, 1824». Ὁ ἥρωας ἀγαποῦσε πολύ τήν Παναγία καί ζητοῦσε συχνά τήν βοήθειά της.

Καί τό τρίτο περιστατικό εἶναι μέ τόν ναύαρχο – μπουρλοτιέρη Κωνσταντίνου Κανάρη. Εἶναι γεγονός ὅτι μέ προσευχή ξεκίνησε ὁ Κανάρης γιά τό κατόρθωμα στό λιμάνι τῆς Χίου. Ὅσο ἔλειπε δέ ἀπό τό νησί, ὅλος ὁ κόσμος γονατιστός προσευχόταν γιά τή σωτηρία του. Καί τώρα ἡ ἐπιστροφή του στά Ψαρά καταλήγει μέ εὐχαριστήριο προσευχή. Οἱ ἱερεῖς μέ τά ἑξαπτέρυγα, οἱ προύχοντες καί ὅλος ὁ λαός τόν συνοδεύουν στό ναό. Τούτη ἡ πομπή πάνω στό μικρό ἀλλά τρισένδοξο νησάκι, μᾶς θυμίζει τά χρόνια, πού οἱ Βυζαντινοί αὐτοκράτορες καί οἱ χιλιοτραγουδισμένοι νικηταί ἡρωϊκῶν ἀγώνων ἀνέβαιναν ταπεινοί προσκυνηταί στήν Ἁγιά Σοφιά, γιά νά ψάλουν «τῇ ὑπερμάχῳ Στρατηγῷ τά νικητήρια». Ἔτσι καί τώρα ὁ θρυλικός μπουρλοτιέρης, ὁ Κανάρης, προσέρχεται, γονατίζει καί καταθέτει εὐλαβικά στά πόδια τῆς εἰκόνος τῆς Θεοτόκου τό στεφάνι του μέ τό ὁποῖο τόν εἶχαν στεφανώσει τιμητικά καί πέφτει μέ τό μέτωπο κατά γῆς προσκυνᾶ, προσεύχεται καί εὐχαριστεῖ τήν Παναγία ἀπό βάθους καρδιᾶς.

Τῷ ὄντι, οἱ ἥρωες τοῦ ’21 εἶχαν βαθειά πεποίθηση στήν ἱερότητα τοῦ Ἀγῶνα γιά τήν ἀπελευθέρωση ἀπό τήν δουλεία καί πίστευαν ὅτι ἡ Παναγία, ἡ «Ὑπέρμαχος Στρατηγός» ἦταν μαζί τους. Δέηση στή Παναγία, προσκύνηση στή Παναγία, εὐχαριστία στή Παναγία. Ἔτσι ἀγωνίστηκαν.

Θά κατακλείσω τόν λόγον μέ τά ὑπέροχα ἐγκωμιαστικά λόγια τῶν θεοφόρων ἁγίων Πατέρων διά τήν ἑορτήν τοῦ Εὐαγγελισμοῦ. Ὁ ἅγιος Ἐπιφάνιος, Ἐπίσκοπος Κύπρου (4ος αἰ.) γράφει: «Ὦ μακαρία Παρθένε, ἁγνή περιστερά, ἡ οὐράνιος νύμφη Μαρία, οὐρανός καί ναός καί θρόνος τῆς θεότητος˙… Ὦ Παρθένε ἁγία, φωτός αἰωνίου ὑπάρχουσα μήτηρ˙ φωτός τοῦ φωτίσαντος ἐν οὐρανοῖς τάς τῶν ἀγγέλων στρατιᾶς˙ φωτός τοῦ φωτίσαντος τῶν σεραφείμ τό ἀνεκλάλητον ὄμμα˙ φωτός τοῦ φωτίσαντος λαμπραῖς λαμπάσι τόν ἥλιον˙ φωτός τοῦ φωτίσαντος τά πέρατα τῆς οἰκουμένης τῇ Τριάδι».

Ὁ ἅγιος Ἀνδρέας, Ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης (8ος αἰ.), ἐκ τῶν μεγαλυτέρων ὑμνογράφων τῆς Ἐκκλησίας, διάσημος γιά τόν «Μεγάλο Κανόνα» του, ὁ χαριέστατος ἐγκωμιαστής τῆς Θεοτόκου γράφει στόν Λόγο του: «Ἐπέστη σήμερον ἡ πάντων χαρά, λύουσα τήν πρώην ἀρά. Ἐπέστη ὁ πανταχοῦ, ἵνα τά πάντα πληρώσῃ χαρᾶς. Ἐπέστη δέ πῶς; Οὐ δορυφόρους ἔχων, οὐ στρατιάς ἀγγέλων συνεπαγόμενος, οὐ κομπάζων τήν πρόοδον, ἀλλ’ ἠσυχῆ καί ἠρέμα τοῦτο ποιῶν, ἵνα λάθῃ τόν ἄρχοντα τοῦ σκότους… Διά τοῦτο Θεός ἐπί γῆς, Θεός ἐξ οὐρανοῦ, Θεός ἐν ἀνθρώποις, Θεός ἐν γαστρί Παρθένου φερόμενος, ὁ πανταχοῦ μή χωρούμενος. Ἐντεῦθεν ἡ ἀνθρώπου φύσις χαρᾶς προοίμια δέχεται, καί ἀρχήν λαμβάνει θεώσεως».

Καί ὁ τῶν νεοτέρων χρόνων, Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ὡς ἑξῆς ἐγκωμιάζει: «Εὐαγγελισμός καί ποῖος νά μή χαρῇ εἰς τοιοῦτον κοσμοχαρμόσυνον μήνυμα; Εὐαγγελισμός καί ποῖος ὀρθόδοξος νά μή εὐφρανθῇ κατά τήν καρδίαν; τριπλασιάζω τήν φωνήν, Εὐαγγελισμός καί τίς νά μή λάβῃ εἰς τήν ψυχήν του πνευματικόν ἐνθουσιασμόν καί πανευφρόσυνον ἀγαλλίασιν… Ἄν οἱ προφῆται, Δαυΐδ καί Ἠσαΐας πρό τόσων αἰώνων προβλέποντες μόνον μέ τό ὄμμα τῆς διανοίας τόν σωτηριώδη τοῦτον τῆς Θεοτόκου Εὐαγγελισμόν, ἔχαιρον καί εὐφραίνοντο καί αὐτό τό ρῆμα «Εὐαγγελίζομαι» ἐμεταχειρίζοντο εἰς τούς λόγους των, ὁ Δαυΐδ: «Εὐαγγελίζεσθε ἡμέραν ἐξ ἡμέρας τό σωτήριον αὐτοῦ» (Ψαλμ. 95,2) καί Ἠσαΐας: «τό σωτήριον Κυρίου εὐαγγελιοῦνται» (Ἠσ. 60,6), ἄν λέγω ἐκεῖνοι τόσον ἔχαιρον, πῶς σύ Χριστιανέ, δέν πρέπει νά χαρῇς καί νά εὐφρανθῇς, παρόντα βλέπων σήμερον, τόν παγκόσμιον καί κοσμοσωτήριον Εὐαγγελισμόν;».

Ὀφείλουμε, λοιπόν, νά ψελλίσουμε ἐν κατακλεῖδι: «Τεῖχος ἀκαταμάχητον ἡμῶν τῶν Χριστιανῶν ὑπάρχεις, Θεοτόκε Παρθένε, πρός σέ γάρ καταφεύγοντες, ἄτρωτοι διαμένομεν καί πάλιν ἁμαρτάνοντες ἔχομέν σε πρεσβεύουσαν. Διό εὐχαριστοῦντες βοῶμέν σοι, Χαῖρε, Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ».

Ὦ ἡ δόξα καί τό κράτος σύν τῷ Πατρί καί τῷ Ἁγίῳ Πνεύματι νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν._